انواع تکالیف از نظر محتوا در دوره ابتدایی

انواع تکالیف درارزشیابی توصیفی (آموزش ابتدایی)

 در ارزشیابی توصیفی در آموزش ابتدایی، تکالیف درسی، اگر به خوبی طراحی و اجرا شوند، هم می توانند موجب بهبود و توسعه ی مهارت های دانش آموزان شوند و هم منبعی برای ارزشیابی از پیشرفت دانش آموزان باشند. این نکته در ارزشیابی کیفی توصیفی بسیارمهم است.

انواع تکالیف از نظر محتوا به صورت زیر طبقه بندی شود:

1- تکالیف تمرینی:

این نوع تکالیف مهارت ها و دانش های کسب شده را تقویت می کند.اکثر تکالیف تمرینی ، غیر تخیلی ، غیر خالق و تکراری هستند. مؤثرترین نوع تکلیف تکالیفی هستند که در آنها از شاگرد خواسته شود آموخته های جدید را با روش شخصی به طور مستقیم به کار ببرند. مثلا دانش آموزی که انواع گیاهان گلدار، بدون گل، دانه دار و بدون دانه را شناخته است به عنوان تکلیف تعدادی از گیاهان محیط اطراف خود را  شناسایی کرده و در این طبقه بندی قرار دهد.

نمونه ی یک تکلیف تمرینی  : فرزندم با اعدادی که یاد گرفته ای جای خالی را پر کن :

–          شماره ی تلفن مدرسه

–          شماره ی تلفن منزلتان

–          شماره ی تلفن خاله

–          شماره ی تلفن عمو

–          شماره ی تلفن دایی

–          شماره ی تلفن عمه

حالا به این سؤال جواب بده.

–          کدام عددها در شماره ی تلفن ها تکرار شده است؟

–          شماره ی تلفن ها چند رقمی است؟

–          حالا یک شماره ی تلفن برای خودت درست کن.

2 – تکالیف آماده سازی:

این نوع تکالیف جهت آماده سازی شاگردان برای روزهای بعد به کار می رود و معمولا به صورت مطالعه کتب درسی، مطالعه خارج از کتاب درسی، جمع آوری اطالعات و مواد قبل از کنفرانس ارائه می شود.
هدف از ارائه این نوع تکلیف وارد کردن دانش آموزان به کسب زمینه مناسب اطاعاتی جهت آماده شدن برای دروس و بحث روز بعد است. برای این نوع تکیف ابتدا باید رهنمودها و دستور العمل الزم را در مورد چگونگی و چرایی انجام وظایف کاملا برای فراگیران روشن و مشخص نمود.

3 – تکالیف بسطی- امتدادی:

این نوع تکالیف شاگرد را به فراسوی کارها و فعالیتهای کالسی سوق می دهد و موجبات یادگیری و ایده های فراگیران را در موقعیت های جدید فراهم می کند. مثلا درسی که درباره ی بوعلی سینا است از فراگیران بخواهیم با مطالعه کتاب ها یا مجلات و یا حتی مصاحبه با دیگران اطلاعات بیشتری درباره ی ابن سینا فراهم آورند. تکالیف بسطی امتدادی ممکن است چندین روز یا هفته به طول بینجامد . این نوع
تکلیف بر تولید دانش تکرار و تکثیر آن استوار است.

نمونه ی تکلیف بسطی از نوع تلفیقی (علوم تجربی – قرآن) :

محقق کوچکم! می دانی در قرآن نام حیوانات زیادی برده شده است.

از بزرگترها در مورد این اسم ها سؤال کن. شکل چهار حیوان را بکش، نام آن ها را بنویس و به این پرسش ها جواب بده :

–          این حیوان در کجا زندگی می کند؟

–          چه می خورد؟

–          چگونه حرکت می کند؟

4 – تکالیف خلاقیتی :

وقتی دانش آموز مفاهیم و مهارتهای کسب شده در کالس درس را با هم ترکیب کند و در یک راه یا راه های جدید و متفاوت به کار بندد، این نوع تکلیف را خلاقیتی گویند. مثلا ساختن مدل یک مزرعه با چوبهای مستعمل بستنی، یا حل مسئله ای خاص قدرت خلاقیت، ابتکار شخصی، تخیل و خود راهبری را در شاگردان پرورش می دهد.البته باید یادآور شد که این چهار نوع تکلیف همیشه به طور مجزا و منفک به شاگردان ارائه نمی شود. گاهی ممکن است فرد، برای حل یک مسئله از هر چهار نوع تکلیف برای خلق و بسط ایده خود استفاده نماید. به این ترتیب با ایجاد تنوع در تکالیف مختلف می توان موجبات تثبیت ، آماده سازی تداوم و خلق مفاهیم و مهارت ها را در فرایند تعلیم و تربیت فراهم ساخت.

نمونه ی تکلیف خلاقیتی :

فرض کنید از یک داروخانه دارویی گرفته اید که با خوردن آن نامرئی (ناپدید) می شوید. اکنون داستانی را در چنین حال و هوایی تعریف کنید و درآن کارهایی را که هنگام نامرئی شدن انجام می دهید، بنویسید.

” نمونه هایی از تکالیف از نظر محتوا “

تکالیف تمرینی:  سؤاالت و تمرینات ریاضی صفحه ….. را بنویسید و حل کنید.

تکالیف آماده سازی : درس جلسه آینده علوم درباره ی بازیافت و اهمیت آن است . شما می توانید با افراد خانواده درباره مفهوم بازیافت و اینکه اگر بازیافت نبود چه اتفاقی می افتاد بحث کنید و نتیجه را به کلاس بیاورید.

تکالیف بسطی -امتدادی: یک هفته فرصت دارید اطلاعاتی که درباره ی کسر ها و چهار عمل اصلی آن آموخته ایدرا بنویسید.

تکالیف خلاقیتی : به نظر شما اگر تعداد زاویه ها، نوع آنها و تعداد اضلاع یک متوازی-الاضلاع تغییر کند چه شکلی درست می شود؟ دلیل خود را بنویسید.

موفق و پیروز باشید.